Το ιστορικό της Πρωτομαγιάς

Όταν οι εξεγέρσεις των εργατών του Σικάγο βάφτηκαν με αίμα

Σε όλο τον κόσμο γιορτάζεται κάθε χρόνο η εργατική Πρωτομαγιά με τα συνδικάτα των εργαζομένων να διοργανώνουν πορείες και συγκεντρώσεις τιμώντας με αυτόν τον τρόπο την εργατική εορτή που καθιερώθηκε στις 20 Ιουλίου 1889.

Ήταν κατά τη διάρκεια του ιδρυτικού συνεδρίου της Δεύτερης Διεθνούς (Σοσιαλιστικής Διεθνούς) στο Παρίσι, όταν αποφασίστηκε πως σε ανάμνηση του ξεσηκωμού των εργατών του Σικάγου την 1η Μαΐου 1886, η συγκεκριμένη ημερομηνία να καθιερωθεί ως αργία.

Το Μάιο του 1886 οι εργάτες στο Σικάγο
είχαν ξεσηκωθεί και διεκδικούσαν οκτάωρο και καλύτερες συνθήκες εργασίας. Τότε τα εργατικά συνδικάτα στις ΗΠΑ αποφάσισαν την έναρξη απεργιακών κινητοποιήσεων την 1η Μαΐου 1886. Κύριο αίτημα τους ήταν το οκτάωρο, σε μία περίοδο που το κανονιστικό πλαίσιο εργασίας στις ΗΠΑ ήταν σχεδόν ανύπαρκτο και οι εργοδότες μπορούσαν να απασχολούν το προσωπικό τους κατά το δοκούν, ακόμη και τις Κυριακές.

Σε εκείνη την απεργία πήραν μέρος περίπου 350.000 εργάτες σε 1.200 εργοστάσια των ΗΠΑ. Την Πρωτομαγιά του 1886 έγινε στο Σικάγο η πιο μαχητική πορεία, με τη συμμετοχή 90.000 ανθρώπων. Στην κεφαλή της πορείας ήταν ο αναρχοσυνδικαλιστής Άλμπερτ Πάρσονς, η γυναίκα του Λούσι και τα επτά παιδιά τους.

Ωστόσο το αποτέλεσμα ήταν να χυθεί αίμα αθώων εργατών ύστερα από την επέμβαση της αστυνομίας και των ανθρώπων της εργοδοσίας. Δύο ημέρες μετά την έναρξη της απεργίας έξω από το εργοστάσιο ΜακΚόρμικ στο Σικάγο, απεργοσπάστες προσπάθησαν να διασπάσουν τον απεργιακό κλοιό και ακολούθησε συμπλοκή. Η Αστυνομία και οι άνθρωποι της επιχείρησης επενέβησαν δυναμικά και σκότωσαν τέσσερις απεργούς, ενώ πολλοί ήταν και οι τραυματίες. Το περιστατικό προκάλεσε την οργή της εργατικής τάξης της πόλης.

Η Εργατική Πρωτομαγιά στην Ελλάδα

Στη χώρα μας, ο πρώτος εορτασμός της Εργατικής Πρωτομαγιάς έγινε το 1893, στην Αθήνα, με πρωτοβουλία του Κεντρικού Σοσιαλιστικού Συλλόγου του Σταύρου Καλλέργη, ωστόσο επειδή η 1η Μαΐου ήταν Σάββατο και εργάσιμη επελέγη η Κυριακή 2 Μαΐου, για να έχει η γιορτή μαζικό χαρακτήρα.

Στις 5 το απόγευμα της Κυριακής συγκεντρώθηκαν στο Στάδιο πάνω από 2.000 σοσιαλιστές και εργαζόμενοι, ωστόσο η «Εφημερίς» τους υπολόγισε μόνο σε 200 και σημείωνε σε άρθρο της: «Οι πλείστοι εξ αυτών ήσαν εργάται, ευπρεπώς κατά το πλείστον ενδεδυμένοι, με ερυθράς κονκάρδας επί της κομβιοδόχης, και πολύ ήσυχοι άνθρωποι. Αυτοί είναι οι πρώτοι σοσιαλισταί εν Ελλάδι, και συνήλθον χθες εις το πρώτον αυτών εν Αθήναις συλλαλητήριον».

Ωστόσο και στην Ελλάδα πέρασαν «ματωμένες» Πρωτομαγιές. Η πρώτη ήταν αυτή του 1924 στη συγκέντρωση που διοργάνωσε το Εργατικό Κέντρο Αθήνας στην πλατεία Κοτζιά και πραγματοποιήθηκε παρά την απαγόρευση της κυβέρνησης Παπαναστασίου.

Από τα επεισόδια που σημειώθηκαν μεταξύ διαδηλωτών και αστυνομίας έχασε τη ζωή του ο εργάτης Σωτήρης Παρασκευαΐδης ενώ δεκάδες άλλοι τραυματίστηκαν.

Το Μάη του 1936 ήταν η σειρά της Θεσσαλονίκης με καπνεργάτες να βρίσκονται από καιρό σε απεργιακές κινητοποιήσεις, οι οποίες όμως πνίγηκαν στο αίμα. Μάλιστα σε μία από αυτές τις έπεσε νεκρός ο αυτοκινητιστής Τάσος Τούσης, μετά από βάναυση επίθεση που δέχθηκε.

Μάλιστα η εικόνα της μητέρας που σπαράζει πάνω από το άψυχο κορμί του συγκλονίζει και εμπνέει στον ποιητή Γιάννη Ρίτσο τον Επιτάφιο, που τον γράφει μέσα σε μία νύχτα και δημοσιεύεται την επόμενη μέρα στο Ριζοσπάστη της εποχής.

Όμως η ημερομηνία σταθμός όμως για την Πρωτομαγιά στη χώρα μας είναι η 1η Μαΐου του 1944, όταν στο σκοπευτήριο της Καισαριανής από τα γερμανικά πολυβόλα έπεσαν νεκροί 200 αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης.

Το χρονολόγιο της Πρωτομαγιάς στην Ελλάδα

1893
Πρώτος μαζικός εορτασμός της εργατικής Πρωτομαγιάς στην Αθήνα. Οι συγκεντρωμένοι υπέγραψαν ψήφισμα διαμαρτυρίας για τις συνθήκες ζωής της εργατικής τάξης.

1926
Την επομένη της Πρωτομαγιάς ιδρύεται στην Αθήνα η Συνομοσπονδία Δημοσίων Υπαλλήλων Ελλάδος, η σημερινή ΑΔΕΔΥ.

1929
Απαγόρευση των πρωτομαγιάτικων εκδηλώσεων από την κυβέρνηση Βενιζέλου. Συλλήψεις και αστυνομικές επιχειρήσεις σε εργατικές λέσχες και σωματεία.

1934
Τις εκδηλώσεις της Πρωτομαγιάς ακολουθεί απεργιακή κινητοποίηση λιμενεργατών και μυλεργατών στην Καλαμάτα. Οκτώ διαδηλωτές δολοφονούνται από στρατιωτικά τμήματα που ανέλαβαν να επιβάλουν την τάξη.

1936
Γενική απεργία στη Θεσσαλονίκη. Αιματηρή καταστολή της εργατικής διαμαρτυρίας. Η Αστυνομία χρησιμοποίησε πραγματικά πυρά για να διαλύσει τους συγκεντρωμένους στη συμβολή των οδών Εγνατίας και Βενιζέλου. Τελικός απολογισμός 12 νεκροί απεργοί (στη φωτογραφία η κηδεία του πρώτου νεκρού, Τάσου Τούση)

1944
Τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής εκτελούν στο σκοπευτήριο της Καισαριανής 200 κομμουνιστές κρατουμένους από τις φυλακές Χαϊδαρίου.

1946
Μεγάλο συλλαλητήριο στο Παναθηναϊκό Στάδιο υπό την ηγεμονία του ΕΡΓΑΣ, διάδοχης οργάνωσης του Εργατικού ΕΑΜ. Είχε προηγηθεί το 8ο συνέδριο της ΓΣΕΕ στο οποίο ο ΕΡΓΑΣ είχε αναδειχθεί πρώτη δύναμη.

1976
Δυναμικές συγκεντρώσεις στο έδαφος του μεταπολιτευτικού κλίματος και της άνθησης των εργοστασιακών σωματείων. Η ημέρα της Πρωτομαγιάς σημαδεύεται από τον θάνατο του Αλέκου Παναγούλη σε τροχαίο. Την παραμονή τραυματίζεται θανάσιμα ο μαθητής Σιδέρης Ισιδωρόπουλος κατά τη διάρκεια αφισοκόλλησης. 1986
Ογκώδης συγκέντρωση για την ανατροπή του Προγράμματος Σταθερότητας. Οι εκδηλώσεις της Πρωτομαγιάς επιβεβαιώνουν τη ρήξη στο εσωτερικό του συνδικαλιστικού κινήματος και την αντιπαράθεση γύρω από τη «νόμιμη» διοίκηση της ΓΣΕΕ. 

iefimerida